قراردادهای عمرانی با معیارهای مختلفی از یکدیگر تفکیک میشوند و پروا به تقسیم‌بندی‌ها و گونه ها این قراردادها کمک زیادی به رفع ابهامات هر دو سو تعهدنامه و شناخت حقوق و تکالیفشان می‌کند. گرد از اقسام قراردادهای عمرانی از عقیده شیوه پرداخت، پیمان نامه عمرانی با روش پرداخت لیست بهاست. شناخت این نوع از تعهدنامه و آشنایی با فهرست بها اهمیت زیادی در انعقاد پیمان نامه و بازدارندگی از بروز کشمکش دارد. در پیوسته به تعریف لیست قیمت در پیمان نامه عمرانی می‌پردازیم.
قرارداد عمرانی چیست؟
قرارداد عمرانی یا قرارداد صنعت ساختمان قراردادهای متنوعی هستند که درباره قسمت‌های گوناگون طراحی و اجرای پروژه های ساختمانی و ابنیه به شغل می‌روند. تعهدنامه های عمرانی از نظر فنی، روش پرداخت، تامین منابع مالی و موضوع به گونه ها مختلفی بخش میشوند. اگر در شرف انعقاد یک تعهدنامه عمرانی هستید یا شدنی است بعدها بخواهید چنین قراردادی منعقد کنید، تعیین کردن گونه قراداد و آشنایی با جزئیات آن اهمیت زیادی دارد زیرا همین عدم استیلاء به انواع قراردادهای عمرانی مایه استقرار دوگانگی های غیر ضروری و خرج بر برای طرفین پیمان نامه شده است.
یکی از گونه ها قراردادهای عمرانی از نظر نحوه پرداخت، تعهدنامه عمرانی با شیوه لیست قیمت یا احد قیمت ( Firm fixed price and unit price ) است که با مراجعه به فهرست بها که هر ساله از راه سازمان برنامه و بودجه منتشر می‌شود، تعیین می‌گردد. ولی فهرست بها چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
فهرست قیمت چیست؟
همانطور که گفته شد سالانه سازمان برنامه و بودجه مملکت بر اساس مونث ۲۳ قانون برنامه و بودجه فهرستی از قیمت‌ها و ارزش‌های ادامه به فعالیت‌های ساختمانی، راه، مهندسی آب، کشاورز و توان جاسازی کرده و در سامانه خویش منتشر می‌کند. این لیست معمولا مشتمل بر نرخ مصالح، دستمزد نیروی انسانی، اجاره ماشین‌آلات و حمل می‌باشد. این فهرست هر سه ماه یکبار بروزرسانی شده و دوبار در سنه از راه سامانه ملی فهرست بها و تعدیل (سافات) به نشانی وبسایت https://www.mporg.ir/ منتشر می‌گردد.
فهرست بها در رشته‌های متنوع به طور جداگانه منتشر می‌شود و هر فهرست قیمت شامل مقدمه، جزئیات هزینه‌ها، دستورالعمل کاربرد، پیوست‌ها و ضرایب است.
فهرست بها در پیمان نامه عمرانی چگونه محاسبه می‌شود؟
سازمان برنامه و بودجه، مراجعی را برای آمارگیری و آخر الامر محاسبه فهرست قیمت تعیین کرده است؛ مراجع یاد شده عبارتند از دستگاه‌های اجرایی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مرکز آمار ایران، تشکل‌های فنی و مهندسی و نیز شرکت‌های تولیدکننده و ارایه‌کننده مصالح، ماشین‌آلات، ساز و برگ و خدمات. این مراجع موظفند هر سه ماه یکبار وارد سامانه https://safat.mporg.ir/ شده و نرخ ریزبین مصالح، ماشین آلات، اجرت نیروی انسانی، تورم، کرایه دستگاه‌های مختلف، هزینه حمل و راننده و غیره را اعلام کنند. نتایج حاصل از استعلام قیمت و اخذ بها از مراجع قیمت‌گیری جمع‌بندی شده و در سامانه ثبت می‌شود، سپس گزارش‌های محاسباتی استخراجی از سامانه، مربوط به فهرست‌های بهای یکی پایه و شاخص‌های تعدیل، رسیدگی کارشناسی شده و نتیجه به شورای عالی فنی ارایه می‌شود، پس از تایید شورا، بخشنامه‌های مربوط به دستگاه‌های اجرایی، مهندسین مشاور و پیمانکاران ابلاغ خواهد شد.
ضرایب لیست قیمت چیست؟
آماری که سالانه سازمان برنامه و بودجه به منظور تعیین فهرست بها ارائه می‌کند، حداقل و کمترین بها را در نظر می‌گیرد این دست کم بودن بها مایه می‌شود به کارگیری این گونه طریق در پیمان نامه سخت شده و اختلافاتی بین هر دو سو بروز کند. برای مثال هزینه کرایه ماشین حمل مصالح در لیست بها ۲ میلیون تومان آورده شده اما پیمانکار بعد از حمل مصالح از محل باره نظر تا ساختمان مجبور به پرداخت ۳ میلیون تومان به عنوان کرایه ماشین حمل شده است زیرا در فهرست قیمت به فاصله حمل، گونه ماشین، مقدار مصالح، خاکی یا آسفالت بودن جاده و نکات دخیل در خرج توجه نشده و جمع آوری آمارها و براورد هزینه‌ها به گونه ای محاسبه شده که کمترین هزینه را در برگیرد.
اهمیت و تاثیر این ضرایب به نوع ای است که طریق محسابه و اعمال آن‌ها در فهرست بهای هرسال در سرنوشت پیوست‌های لیست آورده می‌شود و هزینه‌های اضافی به مبلغ قرارداد اضافه خواهد شد. برای مثال هزینه‌های ایجاد کارگاه، راه‌های ورود و محوطه آن جزو هزینه‌های تجهیز کارگاه محاسبه شده و به بهای تعهدنامه اضافه می‌شود.
